Verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor IB-ondernemers

De verplichte Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid voor Zelfstandigen (BAZ) gaat waarschijnlijk vanaf 2027 in. De belangrijkste zaken uit het wetsvoorstel behandel ik in dit artikel. Lees ik het nu goed dat IB-ondernemers die zichzelf al jaren eerder voor dit risico hebben verzekerd voortaan een extra stabiliteitsbijdrage moeten betalen? En zijn directeur grootaandeelhouders (DGA’s) vrijgesteld van de BAZ? Lees gerust verder.

Voor wie geldt de Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid voor Zelfstandigen?

De BAZ geldt voor degenen die winst uit onderneming genieten en die deze winst moeten opgeven bij de aangifte inkomstenbelasting. Zogenoemde IB-ondernemers. Zij staan ingeschreven bij de Kamer van Koophandel als eenmanszaak, vennootschap onder firma, maatschap of commanditaire vennootschap. DGA’s hoeven niet mee te doen. Misschien geeft de verderop te bespreken stabiliteitsbijdrage de IB-ondernemer de laatste duw om zich te transformeren naar een DGA? Het zou zomaar kunnen.  

Hoe zat het ook alweer?

Inkomen voor later

Terug naar de basis. Een zelfstandig ondernemer kan zijn inkomen voor later op vele manieren regelen. Het begint met een plan geef ik altijd aan. Daarna volgt er wel of geen product. Wat de opbouw van een ouderdomspensioen betreft geniet een zelfstandige dus alle vrijheid. Of dat goed is en wat er eventueel aan gedaan kan worden beschrijf ik in het artikel ‘Pensioenoplossing ZZP’ers‘.

Inkomen voor achterblijvers

Als een ondernemer komt te overlijden krijgt zijn partner geen partnerpensioen in één of andere vorm. Vaak wordt er wel een gedeelte van de hypotheek afgelost maar daar blijft het dan ook bij. De ondernemer is niet verplicht de financiële gevolgen van zijn overlijden te verzekeren.

Inkomen bij arbeidsongeschiktheid

Het opvangen van de financiële gevolgen ten gevolge van arbeidsongeschiktheid is sinds 2004 ook een eigen keuze van de ondernemer. Echter na ingang van de BAZ zal daar verandering in komen.

Tussen 1998 en 2004 was er de WAZ

Eerder was er al een basisverzekering bij arbeidsongeschiktheid. Tot 2004. Op basis van de Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering Zelfstandigen (WAZ). Deze verzekering was niet meer dan een basisverzekering, 46% van de ZZP’ers had zich daarom dan ook aanvullend verzekerd. De WAZ werd in 2004 afgeschaft omdat de overheid dacht dat de ondernemers voortaan het tekort zelf zouden aanvullen. Dat gebeurde dus niet. Waarom dat zo is, ga ik in de volgende alinea op in. Tevens nam het aantal zelfstandigen en daarmee een groot aantal onverzekerden toe. Er ontstonden schenkkringen waaronder broodfondsen die slechts tijdelijk en voor een beperkt bedrag het risico afdekten.

Waarom veel ondernemers niet verzekerd zijn

Veel zelfstandig ondernemers overzien het risico niet. Zij staan er niet bij stil dat een volledige arbeidsongeschiktheid op bijvoorbeeld 30-jarige leeftijd door velen niet zelf kan worden opgevangen.

Stel, u bent 30 jaar oud en heeft minimaal € 2.500 netto per maand nodig. Als u op 30-jarige leeftijd volledig arbeidsongeschikt raakt, is er tot AOW-leeftijd een tekort van: € 2.500 x 12 maanden x 38 jaar = € 1.140.000. Dat bedrag neemt af naarmate u op latere leeftijd arbeidsongeschikt raakt. In schema kan ik het benodigde bedrag als volgt laten zien:

Er is bij de bepaling van het bedrag geen rekening gehouden met inflatie, andere inkomenswensen, toch voor een gedeelte in staat blijven inkomen te verdienen enzovoort. De gemiddelde ondernemer heeft dit bedrag niet beschikbaar.

Het benodigde bedrag wordt dus vaak door ondernemers te laag ingeschat. Gewoon omdat ze de gevolgen niet overzien. Andere redenen waarom zij zich niet verzekeren:

• premie onbetaalbaar;
• de ondernemer denkt het gemis aan inkomen (gedeeltelijk) op te vangen met de inkomsten van de partner;
• ‘Ik raak niet arbeidsongeschikt’; of
• ‘De verzekeraar accepteert mij niet vanwege mijn gezondheid of leeftijd’.

Vandaar de nieuwe wet. Anders dan de WAZ kan een ondernemer volledige ontheffing van de BAZ krijgen als hij aan een aantal voorwaarden voldoet. Of deze ontheffing zin heeft, leest u in de volgende alinea.

Ontheffing van de BAZ (opt-out)

Ontheffing (opt-out) van de verplichte publieke verzekering kan worden verkregen als u verzekerd bent bij een private verzekeraar. De voorwaarden die aan de private verzekering worden gesteld zijn onder andere:

• er wordt een uitkering aan u verstrekt zolang u objectief medisch vast te stellen arbeidsongeschikt bent;
• de wachttijd mag maximaal 52 weken zijn;
• geen medische uitsluitingen; en
• de uitkering eindigt op AOW-leeftijd of als u eerder weer arbeidsgeschikt bent. Een maximale uitkeringsduur van bijvoorbeeld 2 jaar is niet toegestaan.

Publieke BAZ combineren met een private verzekering?

De verplichte en private verzekering combineren is minder gewenst. Daarom is er een opt-out opgenomen in het wetsvoorstel. Zo krijgt een arbeidsongeschikte slechts te maken met één beoordeling, door het UWV of door een private verzekeraar. De opt-out brengt naast nog meer voordelen ook een nadeel met zich mee: risicoselectie.

Keuzevrijheid leidt tot risicoselectie

Risicoselectie houdt in dat IB-ondernemers met een goede gezondheid en een laag risicoprofiel eerder naar een private verzekeraar gaan. Vervolgens blijft er voor ondernemers met een minder goede gezondheid en/of hoger risicoprofiel, doordat ze gevaarlijk werk doen, alleen een publieke verzekering over. De publieke verzekeraar zal vanwege het hogere risico meer premie rekenen. Daarom introduceert de wetmaker een stabiliteitsbijdrage.

Stabiliteitsbijdrage = solidariteitsbijdrage

In de memorie van toelichting staat:

‘Zoals tevens beschreven in hoofdstuk 10 acht de regering het wenselijk om ook van zelfstandigen, die een bestaande verzekering behouden onder overgangsrecht, de stabiliteitsbijdrage te vragen. Daarom worden verzekeraars ook verplicht om de stabiliteitsbijdrage te betalen voor al hun privaat verzekerden die hun bestaande polis behouden onder overgangsrecht en daarmee niet publiek verzekerd zijn. Vrijwillig verzekerden bij UWV, die hun bestaande verzekering behouden in het kader van het overgangsrecht, worden zelf wettelijk verplicht om de stabiliteitsbijdrage te betalen’.

Het komt erop neer dat ook ondernemers die al vele jaren bij een verzekeraar zijn verzekerd extra moeten betalen, een zogenoemde stabiliteitsbijdrage (een solidariteitsbijdrage is volgens mij een betere benaming). Ondernemers die dan wel publiek of privaat zijn verzekerd krijgen dezelfde premie en voorwaarden. Het enige voordeel wat voor een privaat verzekerde rest is dat hij zichzelf privaat voor een hoger bedrag en ook voor het eerste jaar kan verzekeren.

Te verwachten premie

De maximale premie van deze minimale verzekering is ongeveer € 200 per maand. De premie is aftrekbaar voor de belasting (en een eventuele verzekeringsuitkering is belast). Wat krijgt de IB-ondernemer ervoor terug? Een maximale uitkering van € 25.595 bruto per jaar.

Voorbehoud

We zitten nog in de fase van de internetconsultatie, er kan nog van alles veranderen gedurende de komende jaren totdat de BAZ mogelijk definitief van kracht wordt.

Voor onafhankelijk pensioenadvies ben ik u graag van dienst. Onafhankelijk betekent dan ook dat ik zelf geen private verzekeringen aanbied. Ik kan wel op maat het verzekerde bedrag, eventueel eigen risico enzovoort met u bepalen. Het is belangrijk dat u dan eerst uw volledige financiële situatie en wensen in kaart brengt. Contact.

Bijgewerkt op 23 juli 2024.