Pensioenoplossing ZZP’ers

In dit artikel schets ik een mogelijke pensioenoplossing voor ZZP’ers (zelfstandigen zonder personeel). De aanleiding daartoe vormen eerdere berichten van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het CBS meldde dat 1 op de 5 ondernemers weinig financiële buffers heeft, een eerder onderzoek van hetzelfde bureau toonde aan dat 1 op de 4 niets voor later reserveert. Pensioen opbouwen ZZP’ers: hoe, hoeveel en een niet te vrijblijvende pensioenoplossing. Dat zijn de onderwerpen die in dit artikel worden behandeld.

Pensioen ZZP

Hoe kan de pensioenopbouw voor alle ZZP’ers worden verbeterd? Immers, alleen een AOW-uitkering (1e pijler) is geen luxe waardoor een serieuze aanvulling vaak noodzakelijk is. Een aanvulling in de tweede of derde pijler kent vele mogelijkheden. De pijlers zijn beschreven in het artikel ‘Pensioenvoordelen‘.

Pensioenakkoord

In het pensioenakkoord zijn wel afspraken gemaakt over een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (overigens nog onder constructie) maar niet over een verplichte pensioenreservering. De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid schrijft aan de Tweede Kamer:

‘Zelfstandigen hebben diverse mogelijkheden om te sparen voor het pensioen, maar zij maken daar slechts beperkt gebruik van’.

Pensioen opbouwen ZZP’ers mogelijkheden te over

ZZP’ers (en niet te vergeten DGA’s) kunnen zelf pensioen opbouwen. En er zijn inderdaad diverse mogelijkheden. Zoals:

• een bankspaarrekening;
• beleggingsrekening;
• lijfrentevoorziening (nieuwe ontwikkelingen te lezen in het artikel ‘Lijfruimte’); en
• mogelijk een vrijwillige voortzetting in de oude werknemerspensioenregeling. Meer over deze manier van pensioen opbouwen ook voor ZZP’ers is te lezen in het artikel ‘Voortzetting pensioen na ontslag‘ etc.

Welke vorm van pensioenopbouw het beste bij de ZZP’er past, is afhankelijk van de persoonlijke situatie.

Wordt er wel voldoende voor later opzij gezet?

Waar het om gaat is dat er in voldoende mate wordt gespaard. Uit een ander onderzoek blijkt dat bijna 2/3 van de zelfstandigen wel sparen voor later maar niet hoeveel ze sparen. Dat is niet onderzocht. Wel dat er te weinig gebruik wordt gemaakt van de fiscale mogelijkheden. Het onbenut laten van de fiscale mogelijkheden baart mij geen zorgen. Fiscale voordelen leveren later ook weer verplichtingen op. Het is afhankelijk van iemands persoonlijke situatie of het uitstellen van belastingheffing (en premie volksverzekeringen) zin heeft. Een ‘ouderwetse’ spaarrekening zonder fiscale voordelen kan ook prima aan iemands wensen voldoen.

Hoeveel er wordt gespaard, daar gaat het om rekening houdende met de behoeften van de ondernemer.

‘Hoeveel’ is er later nodig?

Hoeveel er moet worden gespaard is afhankelijk van het huidige bank-, beleggingssaldo, lijfrentevoorzieningen, eerdere pensioenopbouw, de persoonlijke wensen en situatie (leningen, hypotheek, kans op een erfenis) etc.

Er wordt veel duidelijk na het maken van een financieel plan. Echter de uitkomst (een minimale spaarverplichting) kan de zelfstandig ondernemer beïnvloeden door zijn financiële wensen voor later dusdanig te verlagen dat hij alsnog niet of nauwelijks spaart. Hoe voorkomen we een te lage inleg? Er zijn oplossingen waarvan ik er één beschrijf.

Een niet te vrijblijvende pensioenoplossing

Pensioen kent in Nederland het zogenoemde E.E.T. – systeem.

• de belastingheffing en afdracht premie volksverzekeringen worden uitgesteld (Exempt);
• over het vermogen wordt tijdens de opbouwperiode geen belasting betaald (Exempt); en
• de uitkeringen zijn pas belast op pensioendatum (Taxed).

Het bovenstaande systeem kan een ZZP’er toepassen. Door een lijfrentevoorziening aan te gaan of zijn werknemerspensioen voort te zetten.

Of andersom

Een ZZP’er kan ook pensioen opbouwen door ‘andersom’ te sparen; Taxed, Taxed, Exempt. Het vermogen wordt tijdens de opbouwperiode belast waardoor deze vorm van zelfstandige pensioenopbouw tot op heden niet wordt gestimuleerd. In 2020 kreeg de belastingdienst dan ook gelijk van de rechter door het vermogen van een alternatieve pensioenopbouwer te belasten.

Stel, dat…

Stel, dat het vermogen niet wordt belast, dat er sprake is van Taxed, Exempt, Exempt. Het gaat hier overigens slechts om een denkrichting, waar u geen rechten aan kunt ontlenen.

De ondernemer legt periodiek een bedrag opzij op een geblokkeerde beleggings- en/of bankrekening. Eerder is er al belasting (en premie volksverzekeringen) betaald, er is niets uitgesteld. Na het direct afrekenen van de belasting en de premie volksverzekeringen kiest de ZZP’er ervoor in privé (verder) te sparen/beleggen. De pensioenreservering mag niet eerder worden opgenomen. Het vermogen is vrijgesteld van vermogensrendementsheffing. Vanaf pensioendatum zijn ook de uitkeringen onbelast.

Richtbedrag pensioen ZZP   

Een richtbedrag zou het jaarlijks vast te stellen pensioentekort kunnen zijn: de jaarruimte. Eenvoudig te berekenen bij de aangifte inkomstenbelasting. Als de jaarruimte door de Wet toekomst pensioenen wordt verdubbeld (of meer) kan het richtbedrag bijvoorbeeld worden verlaagd naar 50% van de nieuwe ruimere jaarruimte. Het moet wel te betalen blijven.

De ondernemer is dus vrij waarin hij belegt/spaart. Als hij al voldoende heeft gespaard wordt de ondernemer vrijgesteld van de verplichting om nog meer pensioen op te bouwen. Tevens blijven de opgebouwde en eventueel nog op te bouwen jaarlijkse richtbedragen vrijgesteld van vermogensrendementsheffing. Als compensatie omdat hij er niet eerder bij kan.

Andere ideeën pensioen opbouwen ZZP?

De in dit artikel geschetste pensioenoplossing voor de ZZP’er zorgt ervoor dat de concurrentiepositie onderling niet verslechtert. Iedere ondernemer doet immers mee. ‘Hoe’, daar is de ondernemer vrij in. Zelf voldoende pensioen opbouwen wordt op deze manier verplicht maar blijft wel vormvrij. Daarnaast neemt het inkomen en welzijn voor later collectief toe. Daar is iedereen bij gebaat. Voor later en eigenlijk ook voor op korte termijn. Echter de korte termijn is niet mijn vakgebied. Later wel.

Betere/ andere ideeën? Ik hoor ze graag. Bijvoorbeeld via het contactformulier.

Wilt u meer lezen? Een ander relevant artikel is dan: Pensioenopbouw ZZP – begin met een plan.

Bijgewerkt op 3 oktober 2022.