Vervroegd pensioen: nieuwe fiscale regels

Regels vervroegd pensioen versoepeld

Vijftien jaar geleden werd de VUT afgeschaft. Sindsdien worden verkapte VUT-regelingen zoals een Regeling voor Vervroegde Uittreding (RVU) beboet. Het gaat om een belastingheffing van maar liefst 52%. Gelukkig versoepelt de regering de regels tijdelijk. Tot een jaarlijkse drempelvrijstelling van € 24.444 (2023) krijgt de werkgever geen boete als hij werknemers helpt de periode tussen ontslag en pensioen te overbruggen. ‘Het regeringsbeleid is toch juist bedoeld om mensen langer aan het werk te houden?’ Dat klopt echter voor een bepaalde groep werknemers komen de duurzame inzetbaarheidsmaatregelen te laat, gaat de verhoging van de AOW-leeftijd wellicht te snel en laat de gezondheid het langer doorwerken niet meer toe.  

RVU-gerelateerde onderwerpen

In de whitepaper ‘Eerder met pensioen’ komen alle mogelijkheden om vervroegd met pensioen te gaan aan bod.

In dit artikel focus ik mij op de specifieke RVU-vrijstelling. De volgende onderwerpen zijn te lezen:

• Versoepeling beperkt in duur en hoogte;
• Voor wie? Voor zware en lichte beroepen;
• Voorbeelden vervroegd pensioen en belasting;
• Samenloop RVU-regeling met WW;
• Generatiepact blijft ook een optie;
• Wet bedrag ineens, RVU en verlofsparen; en
• Conclusie.

Bij vervroegd pensioen maken de details het verschil. Heeft u pensioenadvies op maat nodig? Neem contact op.

Versoepeling beperkt in duur en hoogte

Om als werkgever meer geld voor de werknemer over te houden en niet te worden belast met een extra heffing van 52% zijn er twee vrijstellingstoetsen beschikbaar. De toets van de objectieve voorwaarden en de objectieve kenmerken. Uitgewerkt in het boek ‘Pensioenoplossingen bij ontslag, gevolgen en mogelijkheden uitgebreid behandeld’.

Als deze twee toetsen niet de gewenste vrijstelling opleveren kan de RVU-drempelvrijstelling sinds 2021 een oplossing zijn.

De RVU-vrijgestelde vroegpensioenuitkering blijft tijdelijk mogelijk tot 31 december 2028 als de vertrekregeling uiterlijk drie jaar daarvoor schriftelijk tot stand is gekomen (31 december 2025). Een permanente regeling die werknemers bijvoorbeeld de mogelijkheid biedt na 40 of 45 dienstjaren in goede gezondheid met vervroegd pensioen te gaan is onderzocht (onderzoek 45 dienstjarenregeling) echter bleek niet het gewenste resultaat op te leveren.

Werkgevers ontkomen aan een RVU-belastingheffing (52%) waardoor zij meer geld hebben om tot een win-winsituatie voor iedereen te komen.

Voor wie? Voor zware en lichte beroepen

Afhankelijk van de afspraken tussen sociale partners kan het zijn dat er een doelgroep wordt afgebakend. Bijvoorbeeld dat alleen de zware beroepen voor een drempelvrijstelling in aanmerking komen. Dat is een discussie op zich. Wat is de definitie van een zwaar beroep? Die is moeilijk te geven en daarom is de vrijstelling generiek.

Voorbeelden vervroegd pensioen en belasting

Voor een maximale periode van drie jaar voor AOW-leeftijd wordt er per jaar een brutobedrag van € 24.444 (2023) vrijgesteld. De hoogte van deze vrijstelling is gekoppeld aan de netto-AOW. Er moet over dit bedrag nog steeds inkomstenbelasting (BOX 1) door de werknemer worden betaald. Echter de boete kan voor de werkgever lager uitvallen of helemaal komen te vervallen. De volgende drie vervroegd pensioen berekeningen dienen ter verduidelijking van deze theoretische uiteenzetting:

1. Een belastingheffing van 52% volledig voorkomen;
2. Eénmalige uitkering buiten het fiscale kader leidt tot een gedeeltelijke heffing; en
3. Periodieke uitkeringen die de fiscale regels te buiten gaan.

Voorbeeld 1, binnen de regels

Stel, een werknemer verdiende € 3.000 netto per maand. Vanaf 64-jarige leeftijd ontvangt hij een netto inkomen van € 1.422 per maand op basis van een RVU-regeling vermeerderd met een vroegpensioen. Bij elkaar € 2.300. Vanaf AOW-leeftijd ontvangt de pensioengerechtigde een AOW-alleenstaande uitkering en zijn pensioen.

Let wel: door een vervroegde pensionering keert het pensioen langer uit waardoor het maandbedrag lager is. Er zijn allerlei combinaties te maken; eerder met pensioen, later, gedurende een aantal jaren een hoger pensioen enz. Meer daarover is onder andere te lezen in het artikel ‘Keuzes rond pensioendatum’.

De drempelvrijstelling voorkomt of vermindert een boete voor de werkgever.

De RVU-drempelvrijstelling scheelt de werkgever 52% aan belastingheffing, waardoor hij eerder van dit middel zal gebruikmaken om vervroegd pensioen binnen het bereik van de werknemer te brengen. Een wederzijdse vrijwilligheid van zowel werknemer en werkgever is het uitgangspunt. De werkgever is niet verplicht aan deze RVU-vrijgestelde vroegpensioenuitkering mee te werken tenzij vastgelegd in een cao. In veel collectieve arbeidsovereenkomsten wordt de regeling tot een specifieke functiegroep beperkt en is de RVU-vrijstelling naar rato voor werknemers die in deeltijd werken. Dat mag maar hoeft niet, op basis van de wet hoeft er geen deeltijdfactor te worden toegepast.

Overschrijding van het maximaal vrijgestelde bedrag

Als de éénmalige uitkering meer dan drie jaar voor AOW-leeftijd wordt uitgekeerd zal de drempelvrijstelling geen heffing voorkomen. Het maximaal vrijgestelde bedrag overschrijden door middel van periodieke uitkeringen binnen de 36-maandsperiode voor de AOW-leeftijd zorgt ervoor dat alleen de bedragen boven de drempelvrijstelling worden belast. Als volgt:

Voorbeeld 2, éénmalige uitkering (overschrijding binnen driejaarsperiode)

Een éénmalig bedrag eerder dan drie jaar voor de AOW-leeftijd aan de werknemer uitkeren levert geen RVU-vrijstelling op, wel een volledige boete voor de werkgever. Tenzij de werkgever in aanmerking komt voor één van de vrijwaringstoetsen waar ik eerder over schreef.

Een overschrijding kan ook binnen de driejaarsperiode plaatsvinden zoals in het onderstaande voorbeeld beschreven.

Stel, een werknemer ontvangt een te hoog bedrag. Hij ontvangt namelijk € 60.000. Dat zou normaal gesproken bij een uitkeringsperiode van 36 maanden niet te hoog zijn. € 60.000 gedeeld door 36 maanden is immers € 1.666,67 en dat bedrag is lager dan het maximum van € 2.037. Echter de periode tussen de ontvangst van de uitkering en de AOW-leeftijd is 2 jaar. De vrijstelling bedraagt dan maximaal: € 2.037 x 24 = € 48.888. Over het meerdere is de werkgever een RVU-heffing verschuldigd. Het meerdere is € 60.000 -/- € 48.888 = € 11.112 waar de boete van 52% over wordt berekend.

Voorbeeld 3, gedeeltelijke overschrijding bij periodieke uitkeringen

De ontslaguitkering kan ook periodiek worden verstrekt. Als er sprake is van periodieke uitkeringen wordt iedere betaling getoetst of de drempelvrijstelling al dan niet wordt overschreden. Voor 2023 is de maandelijkse maximale uitkering € 2.037, dus alles daarboven levert de werkgever een RVU-heffing op.

Stel, een werknemer ontvangt het bedrag periodiek. Dus over 24 maanden iedere maand € 2.500. Bij iedere betaling wordt er getoetst. In dit geval is er over het verschil tussen € 2.500 en € 2.037 een RVU-heffing verschuldigd. Over 24 maanden is dat weer het eerder berekende bedrag van € 11.112. Namelijk € 463 x 24 maanden, gelijk aan het vorige voorbeeld.

Let op: Het moment van de eerste uitbetaling is ook van belang en verkeerd gekozen kan dat ook een RVU-heffing opleveren. Meer over het beste uitbetalingsmoment weten? Lees het artikel ‘Eerste uitbetaling bepaalt hoogte RVU-vrijstelling‘.

Samenloop RVU-regeling met WW-uitkering

Een periodieke uitkering kort in de meeste gevallen een WW-uitkering. Het volgende is daarover in de Memorie van toelichting geschreven:

‘Tot slot geeft het UWV mee dat de RVU-uitkering geheel moet worden gekort op de WW-uitkering, maar alleen als het een periodieke RVU-uitkering betreft‘.

De zwaarwerkregeling van de bouwsector kent bijvoorbeeld een periodieke uitkering en gaat niet samen met een WW-uitkering.

Generatiepact blijft ook een optie

Volledig vervroegd met pensioen gaan kent ook nadelen. Er is geen sprake van een geleidelijke overgang, de werknemer is ineens niet meer beschikbaar waardoor kennis en ervaring verloren gaan en niet worden overgedragen. Dat zijn nadelen van vervroegd pensioen. Een generatiepact (ook wel vitaliteitspact genoemd) kan uitkomst bieden.   

Stel de ‘werkuren-beloning-pensioen’ worden in een andere verhouding verdeeld. Bijvoorbeeld een verhouding van (60%-80%-100%) met als gevolg een kleine netto inkomensachteruitgang. Voor 3 dagen werk wordt de werknemer voor 4 dagen beloond. Dat scheelt aan brutoloon 20%. Netto is de verlaging kleiner. Meer over een generatiepact is terug te lezen in het artikel ‘Een generatiepact of deeltijdpensioen?‘

Wet bedrag ineens, RVU en verlofsparen

Voor de volledigheid: naast de RVU-drempelvrijstelling maakt de ‘Wet bedrag ineens, RVU en verlofsparen‘ het vanaf vermoedelijk 2024 mogelijk een gedeelte van het periodieke pensioen te ruilen voor een pensioenbedrag ineens.

Ook maakt de nieuwe wet de opbouw van meer verlofspaarweken mogelijk. Honderd verlofspaarweken in plaats van vijftig. De berekening van een RVU-drempelvrijstelling als er wordt gekozen voor een deels door de werknemer gespaard verlof én deels door de werkgever in het kader van een RVU-regeling is uitgewerkt in V&A 21-006.

Conclusie

De nieuwe fiscale regels zijn een uitbreiding van het bestaande assortiment aan mogelijkheden om vervroegd met pensioen te gaan. De RVU-drempelvrijstelling maakt een vervroegd pensioen vanaf 60 jaar niet mogelijk. De VUT-regeling en prepensioen zijn inmiddels ook al jaren verleden tijd. Toch zijn er genoeg andere mogelijkheden (zoals eerder aangegeven) die uitgebreid worden besproken in de whitepaper ‘Eerder met pensioen‘. Inclusief een doorlopend voorbeeld om zo de samenhang te zien.

De beste oplossing is afhankelijk van de volledige financiële situatie van de werknemer en zijn wensen. Daar komt veel bij kijken. Pensioenlogica is onafhankelijk, kijkt breed en combineert. Pensioenlogica bestudeert daarbij niet alleen de huidige pensioenregeling maar ook alle andere regelingen zoals eerdere pensioenregelingen bij andere pensioenuitvoerders, de afspraken vastgelegd in een eventuele vaststellingsovereenkomst, WW, WIA, enz. Inclusief veel zaken die niet te automatiseren zijn. Dat komt goed uit want:

Wilt u een pensioenadvies waarbij de menselijke maat hoog in het vaandel staat? Neem dan contact op.

Disclaimer

Het kan zijn dat de tekst niet volledig is. Er zijn keuzes gemaakt ter bevordering van de leesbaarheid en om de lezer te informeren en eventueel tot handelen aan te zetten. Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaardt de auteur geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden, noch voor de gevolgen hiervan.

Bijgewerkt op 6 mei 2023.