Restitutie pensioenkapitaal bij overlijden

Tot invoering van de Wet toekomst pensioen kon het opgebouwde pensioenkapitaal bij pensioenregelingen ondergebracht bij een premiepensioeninstelling worden gerestitueerd aan de achterblijvende partner. Dat kan in het nieuwe pensioenstelsel (Wet toekomst pensioenen) niet meer.  Wat wel mogelijk blijft is dat het pensioenkapitaal ten goede komt aan alle levende deelnemers. De kans op overlijden is kleiner dan de overlevingskans waardoor levenden door het extra rendement beter af zijn. En het sterftekapitaal gaf vaak niet meer dan een schijnzekerheid. Daar wil de regering vanaf. Rationeel in de meeste gevallen juist echter emotioneel blijft het een ding welke ik vaak in de praktijk moet blijven uitleggen. In dit artikel een verduidelijking.

Pensioenonderdelen

Het pensioen bestaat vaak minimaal uit een ouderdomspensioen, nabestaandenpensioen (bestaande uit een partnerpensioen en wezenpensioen) en premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid. Voor dit artikel zijn alleen het ouderdomspensioen en partnerpensioen relevant. Meer over de verschillende pensioenvormen is te lezen in het artikel ‘Pensioenregeling inhoudelijk‘.

Het partnerpensioen belooft na overlijden vóór pensioendatum een percentage van het laatste inkomen levenslang te zullen uitkeren. Bijvoorbeeld 30%. Stel het inkomen was € 50.000 per jaar dan krijgt de achterblijvende partner levenslang € 15.000 bruto per jaar naast zijn/haar andere inkomsten. Dat is afhankelijk van de hoogte van de andere inkomsten ongeveer € 850 netto per maand.  

Wat gebeurt er met het sterftekapitaal, het pensioenkapitaal bij overlijden vóór pensioendatum?

Het ouderdomspensioen wordt bij elkaar belegd. De werkgever legt samen met de werknemer een vooraf afgesproken premie in. Deze premie-inleg vormt samen met de beleggingsrendementen een pensioenkapitaal waarmee op pensioendatum het ouderdomspensioen wordt gekocht.

Tenzij u als deelnemer eerder overlijdt. Het volgende was tot invoering van de Wet toekomst pensioenen mogelijk met het al opgebouwde pensioenkapitaal:

• Restitutie pensioenkapitaal
• Bonus bij leven

Restitutie pensioenkapitaal

Restitutie van het pensioenkapitaal houdt in dat als u komt te overlijden vóór pensioendatum het op dat moment belegde pensioenkapitaal aan uw partner vrijvalt om daarmee een extra partnerpensioen te kopen. Stel het pensioenkapitaal is inmiddels € 100.000 dan moet dat worden gebruikt om het partnerpensioen te verhogen. Dat levert afhankelijk van de leeftijd een extra partnerpensioen op van € 150 netto per maand. Bovenop het bijvoorbeeld eerder berekende partnerpensioen van € 850 per maand.

Schijnzekerheid

Het sterftekapitaal is dus niet meer dan een optimalisatie, niet een volwaardig partnerpensioen. En daar zit dan ook meteen het gevaar. Werknemers, werkgevers en ondernemingsraden kunnen in de veronderstelling zijn dat er geen of weinig ‘echt’ partnerpensioen hoeft te worden verzekerd. Er is toch immers een sterfterestitutie verzekerd?

In de memorie van toelichting staat dan ook:

‘Zo kan een restitutiepolis leiden tot schijnzekerheid bij de nabestaande, op voorhand is namelijk niet te voorspellen hoe hoog de nabestaandenpensioenuitkering zal zijn. Maar belangrijker nog, het toestaan van een restitutiepolis leidt niet tot de beoogde en gewenste uniformiteit voor het nabestaandenpensioen’.

Om deze schijnzekerheid te voorkomen is afgesproken dat restitutie van het pensioenkapitaal niet meer is toegestaan. Voortaan is er een bonus bij leven.

Bonus bij leven

Sterfterestitutie of een bonus bij leven? In het nieuwe pensioenstelsel is er geen keuze meer. Het pensioenkapitaal dat vrijvalt na overlijden komt ten goede aan alle levende deelnemers. Dat kan 2% tot 3% extra pensioenkapitaal opleveren.

Feit is dat veel meer deelnemers de pensioendatum wel halen en voor deze deelnemers zorgt de bonus bij leven voor een extra rendement.

Tevens zijn alleenstaanden voortaan beter af. Voorheen misten zij een bonus bij leven omdat een (grote) groep binnen een bedrijf de sterfterestitutie wilde. Vaak werd niet gedacht aan de belangen van de alleenstaanden. Ook dat is door de nieuwe wetgeving opgelost.

Bijsparen

Stel u wilt bijsparen in uw niet maximale pensioenregeling omdat er sprake is van een grijze vlek en u wilt in ieder geval het extra op te bouwen kapitaal laten toekomen aan uw partner en erfgenamen? Dan kan een lijfrente nog steeds een oplossing zijn.

Tip: altijd per pensioenonderdeel bestuderen wat u nodig heeft. Het zijn soms opzichzelfstaande onderdelen die bij een levensgebeurtenis (ouderdom, overlijden) voor de financiële oplossing zorgen. Dus eerst bestuderen of het ouderdomspensioen voldoende is en anders deze graag aanvullen, daarna kijken naar het partnerpensioen enzovoort. Het is en blijft een puzzel. Het beste is dat u een pensioenplan maakt.

Bijgewerkt op 8 april 2025.