Pensioenfondsen en dierenleed

Dierenleed is helaas geen of nauwelijks een thema voor grote verplicht gestelde pensioenfondsen. Dit blijkt uit het tweejaarlijks onderzoek van de Eerlijke Pensioenwijzer. Ik houd het periodiek bij om ook (hopelijk) de lichtpuntjes te kunnen vermelden. Niet alleen in plaatjes maar ook in cijfers.

De Eerlijke Pensioenwijzer is een samenwerkingsverband van de volgende organisaties: Amnesty International, Milieudefensie, Oxfam Novib, PAX en World Animal Protection. De laatste ontwikkelingen rond het beleggingsbeleid van de pensioenfondsen op het gebied van dierenwelzijn zijn te lezen op de website van de Eerlijke Pensioenwijzer.

Hoewel ontwikkelingen? Eind 2024 scoren de onderzochte pensioenfondsen nog steeds 1 punt van de maximaal te behalen 10 punten.

Verweer ABP

ABP verweerde zich eerder tegen de pensioenwijzer. Volgens ABP wordt er een te eenzijdig beeld geschetst. Een ander onderzoek uitgevoerd door de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) prijst juist het ABP-beleid op hoofdlijnen en de uitvoering van het fonds. Het gaat erom welke variabelen zijn onderzocht en vergeleken. Dierenwelzijn komt niet voor in het VBDO-rapport. Dus daarover geen discussie.   

PFZW belegde in medicijnen gemaakt van bedreigde diersoorten

Onderzoeksplatform Argos kwam erachter dat zeker twaalf pensioenfondsen investeren in Chinese medicijnfabrikanten die bedreigde diersoorten in hun medicijnen verwerken. Gelukkig ondernam Pensioenfonds Zorg en Welzijn actie. Zij zijn ermee gestopt. Lees hun reactie op de PFZW-website.

Wensen werkgever en werknemers

Willen werkgever en werknemers wel deelnemen aan een pensioenregeling ondergebracht bij een pensioenuitvoerder die niet past bij hun kernwaarden?

Stelt u zich eens voor, u heeft een vegetarisch restaurant en doet verplicht mee met het Pensioenfonds Horeca & Catering. Het thema dierenwelzijn krijgt geen aandacht bij het Pensioenfonds Horeca & Catering en is dus geen fonds wat bij deze werkgever (en werknemers) past.

Maar heeft de werkgever wel een keuze?

Geen keuze

Er valt voor een werkgever niets te kiezen op het moment dat een representatieve vertegenwoordiging van sociale partners in de bedrijfstak om een verplichtstelling heeft gevraagd en de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid akkoord is gegaan.

Als de werkgever onder de werkingssfeer van het pensioenfonds valt komen er van rechtswege pensioenovereenkomsten met zijn werknemers tot stand. Vervolgens voeren de verplicht gestelde bedrijfstakpensioenfonds deze overeenkomsten uit.

Een beleggingsbeleid dat haaks staat op de kernwaarden van het bedrijf.

Is er een manier om onder deze verplichting uit te komen?

Vrijwaart de desinteresse in dierenwelzijn de werkgever van een verplichte deelname?

Er bestaan vele vrijstellingsgronden van deelname aan een verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds. Zoals (geen limitatieve opsomming):

• een eigen pensioenregeling die reeds 6 maanden voor het moment van indiening van de in behandeling genomen aanvraag tot verplichtstelling, van kracht was;
• een eigen cao; en
• onvoldoende beleggingsrendement gedurende een langere periode.

Meer over vrijstellingsgronden en dispensatie is te lezen in het artikel ‘Gedispenseerde pensioenregeling‘.

Het beleggingsbeleid van het pensioenfonds is geen reden om onder de verplichtstelling uit te komen. Dat wringt. Wanneer nemen de onderzochte bedrijfstakpensioenfondsen het thema dierenwelzijn wel serieus? In de volgende paragraaf is een update te lezen.

Ontwikkeling

Gedurende de laatste jaren zijn er bij pensioenfondsen verbeteringen op verschillende thema’s te bespeuren. Echter voor het thema dierenwelzijn gaat geen enkel van de pensioenfondsen vooruit.

Voorbeelden

ABP voert net zoals vele anderen geen beleid op het thema dierenwelzijn. De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft er vragen over mogen ontvangen. U mag zelf oordelen welke waarde u aan de reactie van de minister wilt geven.

Pensioenfonds Metalektro (PME) en Pensioenfonds Metaal en Techniek (PMT) maken wel een punt van de productie van bont. Zij beleggen niet in bedrijven die daarbij zijn betrokken. Dat is een begin. Daarnaast belegt ABP niet meer in fossiele olie en gas.

Als een verplichtstelling niet van toepassing zou zijn

Als een werkgever de vrije keuze voor een pensioenuitvoerder heeft en niet onder de werkingssfeer van een verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds valt, dan zou hij de pensioenuitvoerder mede op het te voeren beleggingsbeleid kunnen uitkiezen. Sommige verzekeraars maken dan een betere kans te worden gekozen. Hun score? Klik hier en scroll naar beneden. Zij scoren op meerdere thema’s beter. Zouden zij het te bont maken, dan kan de werkgever besluiten om naar een andere pensioenuitvoerder over te stappen. De werkgever heeft dan immers een vrije keuze.

Aan de andere kant is er ook wel wat af te dingen aan de gepresenteerde cijfers. In de verzekeringstak (zorg) kijkt men inmiddels beter naar de zorg voor dieren om, pensioenverzekeraars minder. Meer daarover in het artikel ‘Pensioenverzekeraars en dierenwelzijn‘.

Hoe belangrijk vinden deelnemers een verantwoord beleggingsbeleid?

Wat willen deelnemers en pensioengerechtigden?

Het rapport “Dierenwelzijn en pensioenen” van I&O Research in opdracht van World Animal Protection Nederland laat onder andere de zorgen van werkenden en gepensioneerden zien (zie onderstaand schema). Hieruit komt naar voren dat ruim vier op de tien pensioendeelnemers zich ‘enige’ of ‘veel zorgen’ maken over de mogelijk negatieve impact van pensioenbeleggingen op mens, milieu en dieren.

Hoe vertalen we deze resultaten in geld?

Hoeveel hebben de deelnemers over voor een verantwoord beleggingsbeleid?

Dat blijft een steeds terugkerend thema; hoeveel heeft u over voor een goed en eerlijk pensioen? Volgens hetzelfde onderzoek blijkt een bijdrage van € 10 per maand mogelijk. Of dat voldoende is valt te betwijfelen.

Oplossingen

Aanpassing beleggingsbeleid

De oplossing is natuurlijk het aanpassen van het beleggingsbeleid. En een duidelijke communicatie naar de deelnemers en gepensioneerden dat deze aanpassing meer pijn in de portemonnee kan doen dan € 10,00 per maand. Daarnaast kunnen pensioenfondsen als zeer grote vermogensbeheerders een positieve invloed uitoefenen op het beleggingsbeleid van de bedrijven waarin ze investeren.

Vrijstellingsgronden verruimen

Niet alleen onvoldoende rendement maar ook ‘hoe’ het rendement wordt behaald gaat een factor spelen. Als dit een vrijstellingsgrond zou worden dan zullen de pensioenuitvoerders sneller het beleid aanpassen waardoor de extra vrijstellingsmogelijkheid overbodig wordt. De mogelijkheid dient dan meer als stok achter de deur.

Verplichte pensioenregeling, vrije keuze pensioenuitvoerder

De verplichtstelling blijft voor de pensioenregeling gelden maar waar de regeling wordt ondergebracht is naar vrije keuze. Daar is al over geschreven, maar wordt nog niet toegestaan. Helaas want anders worden de fondsbestuurders gedwongen andere keuzes te maken. Net zoals de aanbieders op de vrije markt. Aanbieders op de vrije markt zijn: verzekeraars, premiepensioeninstellingen en algemene pensioenfondsen.

Vrije beleggingskeuze

Tevens heb ik uitgebreid een mogelijke oplossing beschreven in het artikel: ‘Bedrijfstakpensioenfondsen en een vrije beleggingskeuze’. 

Andere artikelen over hoe er wordt belegd

• Duurzaam beleggen; en
• Flexitarisch pensioen

Voor vragen of een onafhankelijk pensioenadvies kunt u contact met mij opnemen.

Bijgewerkt op 14 maart 2025.