Ondernemingsraad en pensioenadvies

U kunt een onafhankelijk pensioenadviseur inschakelen als u als ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging (PVT) pensioenadvies nodig heeft. Vaak is hiervoor vooraf een budget met uw werkgever afgesproken. Ik (Dirk-Jan Plate) ben u graag als onafhankelijk pensioenadviseur van dienst en geef pensioenadvies in heldere taal na een juridische verdieping.  

De volgende informatie is op deze pagina te vinden:

• Meest voorkomende pensioenwijziging;
• Instemmingsrecht als het inhoudelijk niet bij cao is geregeld; en
• De pensioendriehoek, de juridische verhoudingen in het pensioenlandschap. 

Meest voorkomende pensioenwijziging

De meest voorkomende pensioenwijziging, het omzetten van een uitkeringsovereenkomst (middelloon-/ eindloonregeling) naar een premieovereenkomst. Voor de inwerkingtreding van het nieuwe pensioenstelsel was het een keuze, inmiddels valt er minder te kiezen. Alle pensioenregelingen moeten worden omgezet naar een premieovereenkomst echter deze kunnen qua premie-inleg, solidariteit, keuzevrijheid en andere onderdelen van elkaar verschillen. Door de overgang naar een premieovereenkomst worden de toekomstige pensioenvooruitzichten vervangen voor een premieafspraak. Dat hoeft geen probleem te zijn, als de premie-inleg maar voldoende is om een min of meer zelfde pensioenhoogte te bereiken. 

Premieovereenkomst en middelloonregeling kunnen vergelijkbaar zijn. 

Laat u als ondernemingsraad adviseren

Laat u als OR goed voorlichten, bij voorkeur door een onafhankelijk pensioenadviseur die de wijzigingsvoorstellen objectief kan beoordelen en de rechten van de ondernemingsraad kent. U heeft meer rechten dan u denkt. Tevens kan een OR-adviseur meedenken met bijvoorbeeld een passend alternatief. Waar kunnen de werknemers en werkgever elkaar in alle redelijkheid vinden? Dat is mijn specialiteit als pensioenadviseur ondernemingsraad. 

Voorbeelden

Voorbeelden zijn te vinden op de website van Pensioentransitieplan, een ander initiatief van Pensioenlogica.

Instemmingsrecht ondernemingsraad als het inhoudelijk niet bij cao is geregeld

Ondernemingsraden hebben een instemmingsrecht bij pensioenwijzigingen. Maakt de pensioenregeling onderdeel uit van een cao dan heeft de OR meestal geen instemmingsrecht. Hoewel? De OR kan door decentralisatiebepalingen toch instemmingsrecht hebben en naast de vakbonden aanschuiven aan tafel. Dat is het geval als:

1. inhoudelijk niet alles in de cao is geregeld; of
2. als er sprake is van een ondernemingspensioenfonds en niet alle bedrijven die onder deze onderneming vallen een cao volgen. Het bedrijf dat niet onder een cao valt gaat er dan volledig over en zal de instemming van de OR nodig hebben voordat zij pensioenwijzigingen kunnen doorvoeren.  

Op deze manier beslist de ondernemingsraad (mee). Met andere woorden: de vakbonden gaan in geschetste situatie (1) over de grote lijnen, de OR over de details. Het idee hierachter is dat afspraken op decentraal niveau ervoor zorgen dat het draagvlak van de genomen besluiten toeneemt. De OR weet immers het beste wat er binnen het bedrijf speelt. Voor de OR is het verstandig onafhankelijk pensioenadvies in te winnen om tijdens het wijzigingsproces het benodigde inzicht te behouden. 

Ik ga door op de situatie dat er wel een cao is maar dat de collectieve overeenkomst ruimte laat voor maatwerk.    

Pensioenregeling in een cao

In een cao kunnen partijen vastleggen welke pensioenregeling de werkgever voor de werknemers moet treffen. Tevens waar deze pensioenregeling moet worden ondergebracht. Een middelloonregeling (een zogenoemde DB-regeling) als pensioenkarakter al dan niet voorzien van een premieplafond (CDC-regeling) ondergebracht bij een pensioenfonds is geen uitzondering. Na implementatie van de nieuwe pensioenwetgeving zal er sprake zijn van een premieovereenkomst verplicht onder te brengen bij een vooraf vastgesteld pensioenfonds. Soms krijgt de werkgever echter meer ruimte.

Voorbeeld

Op de website van het Uitgeverijbedrijf staat op het moment van schrijven nog steeds:

Op veel onderwerpen biedt de cao echter de mogelijkheid om op ondernemingsniveau van de cao af te wijken en eigen afspraken te maken.

Vervolgens stelt artikel 8.5 van de CAO voor het Uitgeverijbedrijf: ‘De werkgever is gehouden voor zijn werknemers een pensioenregeling te treffen die tenminste voldoet aan het hierna gestelde’.

Pensioenadvies over DB of CDC

‘1. De pensioenregeling betreft een middelloon regeling die zichzelf karakteriseert als een DB- (Defined Benefit) of een CDC-regeling (Collective Defined Contribution)’ (…) De partijen beschrijven de minimum voorwaarden waaraan de pensioenregeling moet voldoen. Een minimale premiehoogte tenzij met minder premie dezelfde kwaliteit kan worden bereikt, een maximale franchise, een premieverdeling en een minimaal pensioengevend salaris. De cao geeft de werkgever de vrijheid zelf een pensioenuitvoerder te kiezen. Een pensioenfonds of een verzekeraar. 

Om de onderstaande instemmingsbevoegdheden beter te kunnen volgen worden eerst de juridische verhoudingen in het pensioenlandschap toegelicht.

De pensioendriehoek

• De pensioenovereenkomst is de overeenkomst tussen werkgever en werknemer en is onderdeel van de arbeidsovereenkomst;
• Afspraken tussen werkgever en pensioenuitvoerder liggen vast in een uitvoeringsovereenkomst; en
• Het pensioenreglement is in overeenstemming met de pensioenovereenkomst en de uitvoeringsovereenkomst (of het uitvoeringsreglement).

Instemming ondernemingsraad bij pensioenwijziging

De werkgever brengt de pensioenregeling onder door een uitvoeringsovereenkomst met een pensioenuitvoerder aan te gaan. Als de werkgever gedurende de looptijd van de pensioenovereenkomst van pensioenuitvoerder wijzigt, heeft de OR bijvoorbeeld een instemmingsrecht op het moment dat:

• De pensioenregeling van verzekeraar naar pensioenfonds gaat. De toeslagenregeling verschilt tussen beide pensioenuitvoerders. Tevens zijn de regels over de hoogte van de vaststelling van de premie (zeker zolang een pensioenfonds nog gebruikmaakt van de doorsneesystematiek) anders. Door van pensioenuitvoerder te veranderen, wijzigt de pensioenovereenkomst en daarmee de afspraken tussen werkgever en werknemer. Dus instemmingsrecht.
• De CAO voor ‘Vaste medewerkers uitzendondernemingen 2022/2023‘ geeft de werkgever de ruimte om voor de premieovereenkomst zelf een pensioenuitvoerder te kiezen. Stel de werkgever besluit de uitvoeringsovereenkomst na verloop van tijd bij een andere pensioenuitvoerder onder te brengen, die bijvoorbeeld geen beleggingskeuzes met minimale garanties kent. Hierdoor wijzigt de pensioenovereenkomst wat de ondernemingsraad vervolgens instemmingsrecht geeft.

Er zijn in meerdere cao’s bepalingen te vinden die maatwerk op ondernemingsniveau mogelijk maken. Sinds de komst van artikel 31f WOR moet u in ieder geval over iedere vaststelling, wijziging of intrekking van een uitvoeringsovereenkomst of uitvoeringsreglement worden geïnformeerd om zo zelf te kunnen beoordelen of de wijziging gevolgen heeft voor de arbeidsvoorwaarde pensioen en de wijziging niet reeds op collectief niveau door de vakbonden is overeengekomen.

Advieskosten pensioenadvies ondernemingsraad

De kosten voor onafhankelijk pensioenadvies komen meestal voor rekening van de werkgever. Het is wel belangrijk de werkgever hier vooraf over te informeren. Meer hierover is te lezen in het artikel ‘Kosten ondernemingsraad‘. 

Heeft u vragen of wilt u een afspraak maken? Neem contact op. Bijgewerkt op 5 januari 2024.

Contact opnemen