Ondernemingsraad en pensioenadvies

U kunt een onafhankelijk pensioenadviseur inschakelen als u als ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging (PVT) pensioenadvies nodig heeft. Vaak is hiervoor vooraf een budget met uw werkgever overeengekomen. Ik (Dirk-Jan Plate) ben u graag als onafhankelijk pensioenadviseur van dienst en geef pensioenadvies in heldere taal na een juridische verdieping.  

De volgende informatie is op deze pagina te vinden:

• Meest voorkomende pensioenwijziging;
• Instemmingsrecht als het inhoudelijk niet bij cao is geregeld; en
• De pensioendriehoek, de juridische verhoudingen in het pensioenlandschap. 

Meest voorkomende pensioenwijziging

De laatste jaren is de meest voorkomende pensioenwijziging, het omzetten van een verzekerde pensioenuitkering (middelloon-/ eindloonregeling) naar een premieovereenkomst. Van een pensioen naar een premieafspraak. Als een pensioen (een middelloonregeling) bij een verzekeraar is ondergebracht en de uitvoeringsovereenkomst tussen werkgever en verzekeraar afloopt dan zorgt een lage marktrente ervoor dat het nieuwe pensioenvoorstel gemiddeld 50% duurder is. Vervolgens wordt er vaak een premieovereenkomst voorgesteld. Hierdoor worden de toekomstige pensioenvooruitzichten vervangen voor een premieafspraak. Dat hoeft geen probleem te zijn, als de premie-inleg maar niet op het oude niveau blijft.

Premieovereenkomst en middelloonregeling kunnen vergelijkbaar zijn. 

Door de lage marktrente is een gegarandeerde pensioenaanspraak duurder geworden. Vasthouden aan het oude budget zorgt voor een verlaging van de toekomstige opbouw en verlegt de risico’s naar de werknemer. Komt het niet uit de lengte dan komt het wel uit de breedte. Alleen goede beleggingsresultaten tijdens de opbouwperiode en een hogere marktrente op pensioendatum kunnen na wijziging van de pensioenovereenkomst een versobering van de toekomstige pensioenopbouw voorkomen. Anders betaalt de werknemer de rekening van de huidige lage marktrente. Dat risico lag eerder meestal geheel of voor het grootste deel bij de werkgever. 

Budgetneutraliteit leidt vaak tot een versobering van het pensioen.

Laat u als ondernemingsraad adviseren

Oppassen geblazen dus. Laat u goed voorlichten, bij voorkeur door een onafhankelijk pensioenadviseur die de voorstellen objectief kan beoordelen en de rechten van de ondernemingsraad kent. U heeft meer rechten dan u denkt. De toekomstige pensioenopbouw verlagen door vast te houden aan het oude budget is juridisch tot op heden geen goed argument gebleken. Gelukkig hoeft het zover niet te komen. Een eventueel alternatieve regeling ligt veel meer voor de hand. Waar kunnen de werknemers en werkgever elkaar in alle redelijkheid vinden? Dat is mijn specialiteit als pensioenadviseur ondernemingsraad. 

Voorbeelden

Voorbeelden zijn te vinden op de website van Pensioentransitieplan, een ander initiatief van Pensioenlogica.

Instemmingsrecht ondernemingsraad als het inhoudelijk niet bij cao is geregeld

Ondernemingsraden hebben een instemmingsrecht bij pensioenwijzigingen. Maakt de pensioenregeling onderdeel uit van een cao dan heeft de OR meestal geen instemmingsrecht. Hoewel? De OR kan door decentralisatiebepalingen toch instemmingsrecht hebben en naast de vakbonden aanschuiven aan tafel. Dat is het geval als:

1. inhoudelijk niet alles in de cao is geregeld; of
2. als er sprake is van een ondernemingspensioenfonds en niet alle bedrijven die onder deze onderneming vallen een cao volgen. Het bedrijf dat niet onder een cao valt gaat er dan volledig over. 

Op deze manier beslist de ondernemingsraad (mee). Met andere woorden: de vakbonden gaan in geschetste situatie (1) over de grote lijnen, de OR over de details. Het idee hierachter is dat afspraken op decentraal niveau ervoor zorgen dat het draagvlak van de genomen besluiten toeneemt. De OR weet immers het beste wat er binnen het bedrijf speelt. Voor de OR is het verstandig onafhankelijk pensioenadvies in te winnen om tijdens het wijzigingsproces het benodigde inzicht te behouden. 

Ik ga door op de situatie dat er wel een cao is maar daarin niet alles is geregeld.   

Pensioenregeling in een cao

In een cao kunnen partijen vastleggen welke pensioenregeling de werkgever voor de werknemers moet treffen. Tevens waar deze pensioenregeling moet worden ondergebracht. Een middelloonregeling (een zogenoemde DB-regeling) als pensioenkarakter al dan niet voorzien van een premieplafond (CDC-regeling) ondergebracht bij een pensioenfonds is geen uitzondering. Soms krijgt de werkgever meer ruimte.

Voorbeeld

Op de website van het Uitgeverijbedrijf staat:

Op veel onderwerpen biedt de cao echter de mogelijkheid om op ondernemingsniveau van de cao af te wijken en eigen afspraken te maken.

Vervolgens stelt artikel 8.5 van de CAO voor het Uitgeverijbedrijf: ‘De werkgever is gehouden voor zijn werknemers een pensioenregeling te treffen die tenminste voldoet aan het hierna gestelde’.

Pensioenadvies over DB of CDC

‘1. De pensioenregeling betreft een middelloon regeling die zichzelf karakteriseert als een DB- (Defined Benefit) of een CDC-regeling (Collective Defined Contribution)’ (…) De partijen beschrijven de minimum voorwaarden waaraan de pensioenregeling moet voldoen. Een minimale premiehoogte tenzij met minder premie dezelfde kwaliteit kan worden bereikt, een maximale franchise, een premieverdeling en een minimaal pensioengevend salaris. De cao geeft de werkgever de vrijheid zelf een pensioenuitvoerder te kiezen. Een pensioenfonds of een verzekeraar. Om de onderstaande instemmingsbevoegdheden beter te kunnen volgen worden eerst de juridische verhoudingen in het pensioenlandschap toegelicht.

De pensioendriehoek

• De pensioenovereenkomst is de overeenkomst tussen werkgever en werknemer en is onderdeel van de arbeidsovereenkomst;
• Afspraken tussen werkgever en pensioenuitvoerder liggen vast in een uitvoeringsovereenkomst; en
• Het pensioenreglement is in overeenstemming met de pensioenovereenkomst en de uitvoeringsovereenkomst (of het uitvoeringsreglement).

Instemming ondernemingsraad bij pensioenwijziging

De werkgever brengt de pensioenregeling onder door een uitvoeringsovereenkomst met een pensioenuitvoerder aan te gaan. Als de werkgever gedurende de looptijd van de pensioenovereenkomst van pensioenuitvoerder wijzigt, heeft de OR bijvoorbeeld een instemmingsrecht op het moment dat:

• De pensioenregeling van verzekeraar naar pensioenfonds gaat. De toeslagenregeling verschilt tussen beide pensioenuitvoerders. Tevens zijn de regels over de hoogte van de vaststelling van de premie anders. Door van pensioenuitvoerder te veranderen, wijzigt de pensioenovereenkomst en daarmee de afspraken tussen werkgever en werknemer. Dus instemmingsrecht.
• De CAO voor ‘Vaste medewerkers uitzendondernemingen 2022/2023‘ geeft de werkgever de ruimte om voor de premieovereenkomst zelf een pensioenuitvoerder te kiezen. Stel de werkgever besluit de uitvoeringsovereenkomst na verloop van tijd bij een andere pensioenuitvoerder onder te brengen, die bijvoorbeeld geen beleggingskeuzes met minimale garanties kent. Hierdoor wijzigt de pensioenovereenkomst wat de ondernemingsraad vervolgens instemmingsrecht geeft.

Er zijn in meerdere cao’s bepalingen te vinden die maatwerk op ondernemingsniveau mogelijk maken. Sinds de komst van artikel 31f WOR moet u in ieder geval over iedere vaststelling, wijziging of intrekking van een uitvoeringsovereenkomst of uitvoeringsreglement worden geïnformeerd om zo zelf te kunnen beoordelen of de wijziging gevolgen heeft voor de arbeidsvoorwaarde pensioen en de wijziging niet reeds op collectief niveau door de vakbonden is overeengekomen.

Advieskosten pensioenadvies ondernemingsraad

De kosten voor onafhankelijk pensioenadvies komen meestal voor rekening van de werkgever. Het is wel belangrijk de werkgever hier vooraf over te informeren.

Heeft u vragen of wilt u een afspraak maken? Neem contact op. Bijgewerkt op 5 januari 2023.

Contact opnemen