Geen dienstverband, geen pensioen

Opdrachtnemer (eiser) is van 2001 tot 2007 regelmatig als waarnemend oogarts ingehuurd. Hij stelt dat er sprake was van een arbeidsovereenkomst en eist daarom extra pensioen van Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW). Volgens PFZW was er geen sprake van een arbeidsovereenkomst in de zin van artikel 7:610 BW. Er is ook door niemand premie betaald. Niet door de werkgever en niet door de werknemer.

Dat weerhoudt eiser er niet van te stellen dat er wel sprake was van een arbeidsovereenkomst en dat hij op grond daarvan recht heeft op extra pensioen, wel of geen premiebetaling doet er niet toe. Voor een verplicht gesteld pensioenfonds geldt immers: ‘geen premie, wel pensioen’. 

Opdrachtnemer of werknemer?

Er is onvoldoende bewijsmateriaal aanwezig om de kantonrechter te overtuigen dat er sprake was van een dienstverband. In hoger beroep buigt het Hof Arnhem-Leeuwarden zich op 19 december 2023 over de zaak.

Eiser kan ten minste 4 maanden aan dienstverbanden aantonen door middel van loonstroken. Daar vinden het pensioenfonds en de eiser elkaar dan ook. Over andere perioden stelt de eiser onder andere het onderstaande. Ik vat de reactie van het hof samen per argument.

Burgerlijke rechter gebonden aan oordeel belastingdienst?

Ondanks het feit dat de belastingdienst vindt dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst stelt het hof:

‘Het hof overweegt dat niet doorslaggevend is dat de Belastingdienst heeft beslist dat sprake is van een arbeidsovereenkomst. De burgerlijke rechter moet dat immers zelfstandig vaststellen en is daarbij niet gebonden aan het oordeel van de Belastingdienst’.

Lees ook Hof Amsterdam van 9 januari 2024 die over dit onderwerp hetzelfde denkt (ECLI:NL:GHAMS:2024:3).

Andere argumenten

• Eiser heeft een brief waarin hij met de oogarts van het ziekenhuis spreekt over een dienstverband. Vervolgens declareert hij zelf de vergoedingen. Dat deze zouden worden doorbetaald in geval van ziekte is gesteld noch gebleken. Het ziekenhuis hield geen loonheffing in en eiser heeft in zijn IB-aangifte niet vermeld dat sprake was van een dienstverband;
• Het ziekenhuis (opdrachtgever of werkgever?) had hem gevraagd om een “zelfstandigheidsverklaring” (later VAR genoemd: Verklaring Arbeidsrelatie), af te geven door de Belastingdienst. Dat hij daarover niet beschikte betekent niet dat hij moet worden aangemerkt als werknemer omdat gesteld noch gebleken is dat hij de verklaring heeft aangevraagd;
• Verder ontving hij niet meer dan 4 loonstroken (zoals eerder besproken) en er werd geen loonheffing ingehouden waartegen niet is geprotesteerd door eiser. Tevens is de arbeidsovereenkomst die in de correspondentie wordt genoemd niet overlegd zodat het hof de inhoud niet kent; en
• Eiser toont de Toelatingsovereenkomst waarin de term “partieel dienstverband” voorkomt. Echter over deze periode heeft hij geen loon ontvangen. De tegenprestatie was het ter beschikking stellen van een oogarts voor een gelijk aantal uren aan het ziekenhuis waar eiser als lid van de maatschap van oogartsen werkzaam was. Eiser verrichte de werkzaamheden gedurende deze periode dus onbezoldigd waardoor in ieder geval één vereiste om te voldoen aan een arbeidsovereenkomst conform art. 7:610 BW miste.

Conclusie

Dit arrest toont wederom aan waarom het voor pensioenfondsen zo belangrijk is op de hoogte te zijn van alle mogelijke deelnemers gedurende de pensioenopbouwperiode. Als zij er niet van op de hoogte zijn kunnen zij later worden geconfronteerd met een ongedekte claim; het uitbetalen van pensioen waarvoor pensioenfondsen nooit premie hebben ontvangen. Of de betreffende werkgever vervolgens nog bestaat om de premie terugwerkend op te verhalen is maar de vraag. Meer informatie over verplichtstellingen is te lezen in onder andere het artikel ‘Verplichtstelling pensioenfonds‘.

Hopelijk heeft deze ondernemer wel op andere manieren een voorziening voor later opgebouwd. Een overzicht van alle mogelijkheden is te lezen in het artikel ‘Pensioenopbouw ZZP – begin met een plan‘. Anders dan de titel misschien doet vermoeden is deze handleiding ook voor directeur grootaandeelhouders en werknemers te gebruiken.

Voor onafhankelijk pensioenadvies (maatwerk) kunt u contact met mij opnemen.

Bijgewerkt op 29 december 2023.