Duurzaam beleggen

Het effect van een duurzaam beleggingsbeleid op het financiële rendement is niet makkelijk te beoordelen. Dit komt mede omdat het beleid per fonds en/of beleggingscategorie verschilt en omdat de vele onderzoeken vaak moeilijk vergelijkbaar zijn door het gebruik van verschillende uitgangspunten.

Pensioendenktank Netspar zorgt voor meer duidelijkheid. Zij hebben onderzoek gedaan naar meer dan 9000 aandelen in 46 landen over de afgelopen 20 jaar. De onderzoeksvraag die zij zich stelden was of er een verband bestaat tussen duurzaam beleggen en het financiële rendement.

Duurzaam beleggen, ESG en MVO

Zelfs voor duurzaam beleggen worden meerdere termen gebruikt: beleggingen die voldoen aan ESG criteria of maatschappelijk verantwoord beleggen/ondernemen (MVO). Het komt erop neer dat de belegger bij deze vorm van beleggen de gevolgen van de bedrijfsactiviteiten voor mens en milieu laat meewegen in zijn beslissingen.

Voor de volledigheid, ESG staat voor:

• Environmental (milieu);
• Social (maatschappelijke factoren zoals dierenwelzijn, arbeidsomstandigheden, mensenrechten); en
• Governance (bestuur onderneming, beloningsbeleid).

Er is ‘geen systematische relatie tussen ESG en wereldwijde aandelenrendementen in afgelopen twee decennia’ geconstateerd. Uit deze conclusie volgt dat als de pensioenuitvoerder bij zijn beleggingskeuze rekening houdt met ESG criteria deze keuze niet ten koste hoeft te gaan van het financiële rendement én wel winst oplevert voor mens, dier en planeet.

Voor alle pensioendeelnemers beschikbaar?

Duurzaam pensioenbeleggen is bij sommige vrije pensioenaanbieders zoals verzekeraars, premiepensioeninstellingen en algemene pensioenfondsen algemeen beleid of er kan door een deelnemer voor worden gekozen. Verplicht gestelde bedrijfstakpensioenfondsen zijn nog niet zover. Zie hiervoor een update te lezen in het artikel ‘Pensioenfondsen en dierenleed’. Tevens is er een artikel verschenen over een mogelijke oplossing met de titel ‘Bedrijfstakpensioenfondsen en een vrije beleggingskeuze’.

Een oplossing die na de uitkomst van het onderzoek dichterbij is gekomen omdat het tegenargument, dat duurzaam beleggen financieel rendement kost, niet is aangetoond.

Geen financieel verlies, wél winst voor mens, dier en planeet!

Zolang duurzaam beleggen nog geen algemeen beleid van alle pensioenuitvoerders is, kan een deelnemer alleen zelf voor deze beleggingsvorm kiezen als de pensioenuitvoerder een flexibele premieregeling uitvoert waarbij de deelnemer de mogelijkheid wordt geboden uit één of meer duurzame beleggingsfondsen te kiezen. Hoe dat zit is in de volgende paragrafen te lezen.

Flexibele premieregeling

In het nieuwe pensioenstelsel kan de werkgever (sociale partners) uit drie pensioencontracten kiezen. In dit artikel zijn er twee relevant; de solidaire premieregeling en de flexibele premieregeling. De solidaire premieregeling geeft de deelnemer geen keuze zelf zijn beleggingsportefeuille binnen het pensioenfonds samen te stellen, de flexibele premieregeling kan deze keuze wel bieden. Meer informatie over deze pensioencontracten is te lezen in het artikel ‘Het nieuwe pensioencontract‘.

Vrije pensioenkeuze

Een klein deel van de werkgevers (ongeveer 20%) zijn vrij een eigen pensioenregeling aan te bieden omdat zij niet onder een verplichtstelling vallen. Meestal brengen zij de pensioenregeling onder bij een verzekeraar, premiepensioeninstelling, algemeen pensioenfonds of eventueel vrijwillig bij een bedrijfstakpensioenfonds. Verzekeraars en premiepensioeninstellingen zullen naar verwachting vooral flexibele premieregelingen aanbieden. Een kenmerk van een flexibele premieregeling is dus dat deelnemers een vrije beleggingskeuze aangeboden kunnen krijgen. Als deelnemers deze keuze daadwerkelijk krijgen, kunnen zij zelf voor de duurzamere fondsen kiezen binnen het door de pensioenuitvoerder aangeboden palet.

Verplichte pensioenregeling, verplicht pensioenfonds, geen beleggingskeuze

Het merendeel van de werknemers valt echter onder een verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds. Bijna 80% heeft geen keuze qua pensioenuitvoerder. Tevens kiezen sociale partners uitsluitend voor de solidaire premieregeling. De deelnemer betaalt mee maar bepaalt weinig, de inhoud van de pensioenregeling, pensioenuitvoerder en beleggingen worden voor hem gekozen.  

Wel betalen maar niets bepalen.

Toepassing van het onderzoek

De grootste slag die kan worden geslagen is dat pensioenfondsen hun volledige beleggingsbeleid verduurzamen. Totdat het hele beleggingsbeleid is verduurzaamd is het bieden van meer keuzevrijheid een goede overbrugging. Daarvoor is het wel nodig dat sociale partners openstaan voor flexibele premieregelingen en verplicht gestelde pensioenfondsen flexibele premieregelingen gaan uitvoeren (inclusief de keuze uit een aantal duurzame beleggingsfondsen).

Dit hoeft de verplichtstelling van het pensioenfonds niet in gevaar te brengen dus zijn er na het Netspar onderzoek minder beren op de weg. Dat is maar goed ook, voor mens en dier.

Bijgewerkt op 22 september 2022.